Like en share: #houhetsociaal, ook voor #ouderen

Het is de week van de Mediawijsheid. Terwijl er talloze activiteiten worden georganiseerd voor jongeren en hun ouders, valt er aanzienlijk minder te doen voor #ouderen. Jammer, want het motto #houhetsociaal, lijkt het mij juist een mooie kans sociale interactie tussen jong en oud te bevorderen.

Hoe dan? Sinds een aantal jaar doe ik onderzoek naar de waarde van ICTs bij het #ouder worden. Zo leerde ik dat #mediawijsheid niet alleen gaat over het aanleren van vaardigheden, maar over de inzet van digitale tools op een manier die het leven – ook op de oude dag – verrijkt. Graag deel ik vijf lessen die ons helpen bij een niet alleen een #sociale maar ook een #inclusieve week van de Mediawijsheid.

LES 1.     Bijzijn is meemaken 
Heeft het eigenlijk wel zin? Oma toevoegen aan die WhatsApp groep, of op Facebook? Los van die af en toe misplaatste #like of mysterieuze #emoticon, lijkt het of ze niet actief of betrokken is. Uit mijn onderzoek op zorgboerderijen (1, 2), bleek wat een toegevoegde waarde het voor ouderen met cognitieve beperkingen had, om onderdeel uit te maken van de digitale wereld. Deel uitmaken van een whatsappgroep, betekent deel uitmaken van de familie, van het leven. Onderschat niet wat deze ogenschijnlijk passieve deelname voor iemand kan betekenen!

LES 2.     Een beeld zegt meer dan duizend woorden 
Deze geldt natuurlijk ook voor jongeren. Niet voor niks zijn TikTok en Instagram populair. Maar zeker voor ouderen voor wie typen of lezen lastiger is geworden, is een foto vaak van grote waarde om zich betrokken te voelen en onderdeel van wat er buitenshuis gebeurt (1, 2). En vaak een kleine moeite! Samen met mijn neven en nichten gaf ik mijn eigen oma een digitale fotolijst cadeau, waar we eenvoudig foto’s naartoe kunnen sturen met onze eigen smartphone. Voor ons een kleine moeite, voor haar van grote waarde.

LES 3.     Deel je dag 
Waar heb je het dan over met oma op WhatsApp? Deel je dag! Soms lijkt het wel of je grootouders een andere belevingswereld hebben, maar dat kan best wel eens meevallen. Uit mijn onderzoek naar herinneringen (3,4) bleek hoe de belevenissen van vandaag de dag (een kleindochter die ging trouwen; een verkering van een kleinzoon die uit ging; een babyshower) ouderen prikkelden om hun eigen verhaal te delen. Het leverde waardevolle gesprekken op en een gevoel van betrokkenheid van de ouderen.

LES 4.     Innoveer je gedrag, niet de technologie 
Ageing is hot, net als technologie. Niet gek dus dat er de laatste jaren allerhande soft- en hardware werd ontwikkeld voor ouderen. Robots; alarmsystemen; senioren smartphones; apps om onderling zorg te verdelen. En dat terwijl de bestaande tools al in zoveel voorzien! Ik sprak een dame die op Pinterest haar oude creatieve hobby’s herleefde (1,2); ouderen die lid waren van Facebookgroepen van hun oude woonplaats en zo herinneringen ophaalden (3,4); een meneer die niet goed meer kon praten en typen en daarom spelletjes Wordfeud speelde met zijn zoon om in contact te blijven (1,2). Sluit aan bij wat iemand al gebruikt, nieuwe dure innovaties zijn lang niet altijd de oplossing!

LES 5. Respecteer privacy: post in overleg! 
Hoe leuk lijkt het om een uitje met opa vast te leggen en te posten! Tegelijk leerde ik in mijn onderzoek in het verpleeghuis (5) dat bewoners vaak not amused waren wanneer zij ontdekten dat de foto van die filmmiddag of barbecue zonder hun toestemming op de Facebookpagina van het verpleeghuis stond, als een soort advertentie. Even bij nadenken dus, zo houden we het leuk voor iedereen! En ja, de foto (credits voor Jan Verburg) bij deze blog is dubbel en dwars goedgekeurd door mijn fotomodellen opa en oma :).

Meer lezen? 🙂

  1. Blok, M.; van Ingen, E.; de Boer, A.H.; Slootman, M. The use of information and communication technologies by older people with cognitive impairments: From barriers to benefits. Computers and Human Behavior. https://doi.org/10.1016/j.chb.2019.106173
  2. Blok, M., van Ingen, E., de Boer, A. H., & Slootman, M. (2020). ICT als instrument voor het sociaal en emotioneel welbevinden – TVGG Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie, Volume 51, Issue 3.
  3. Blok, M.; Kok, A.; de Boer, A. “On Facebook I met old friends again”: The use of ICTs in the process of reminiscence among older adults. Gerontechnology Journal
  4. Blok, M; Boer, A.; Kok, A. Hoe het verleden het heden zin geeft – Geron (gerontijdschrift.nl).
  5. Blok, M.; Groot, B.; Huijg, J.M.; de Boer, A.H. Older Adults’ Engagement in Residential Care: Pitfalls, Potentials, and the Role of ICTs. Int. J. Environ. Res. Public Health 2022, 19, 2876. https://doi.org/10.3390/ijerph19052876 https://doi.org/10.3390/ijerph19052876